W dzisiejszych czasach, kiedy coraz więcej mówi się o etyce i przejrzystości w biznesie, kluczową rolę zaczynają odgrywać sygnaliści. Są to osoby, które mają odwagę zgłaszać nieprawidłowości, nadużycia, korupcję czy inne łamanie prawa w firmach i instytucjach. Dzięki ich działaniom możliwe jest ujawnianie sytuacji, które mogłyby zaszkodzić zarówno interesowi publicznemu, jak i prywatnemu.

Nowe przepisy chroniące sygnalistów

Już od 25 września 2024 roku w Polsce zaczynają obowiązywać przepisy ustawy o ochronie sygnalistów. Jest to implementacja dyrektywy Unii Europejskiej, której celem jest ochrona osób zgłaszających naruszenia prawa Unii w różnych sektorach gospodarki. Co to oznacza dla firm i pracowników?

Kto to jest sygnalista?

Sygnalista to osoba, która zgłasza różnego rodzaju nieprawidłowości. Najczęściej mamy do czynienia z sygnalistami w dużych instytucjach finansowych czy korporacjach, ale ich rola jest istotna w każdej organizacji, niezależnie od jej wielkości. Dzięki sygnalistom na światło dzienne wychodzą takie problemy jak korupcja, nadużycia finansowe, czy naruszenia przepisów prawa pracy.

Obowiązki pracodawców

Nowa ustawa nakłada na organizacje zatrudniające co najmniej 50 pracowników obowiązek stworzenia wewnętrznych kanałów do zgłaszania nieprawidłowości. Ważne jest, aby te kanały zapewniały poufność i bezpieczeństwo danych osobowych zarówno sygnalisty, jak i osoby, której zgłoszenie dotyczy. Ustawa chroni sygnalistów przed jakimikolwiek negatywnymi konsekwencjami wynikającymi z ich zgłoszenia, pod warunkiem, że działali w dobrej wierze i mieli uzasadnione podstawy do zgłoszenia.

Jakie są zasady ochrony sygnalistów?

Kluczowe zasady ochrony sygnalistów to:

• Poufność – informacje, które mogą doprowadzić do identyfikacji sygnalisty, muszą być chronione. Organizacje mają obowiązek zapewnienia, że zgłoszenia będą przetwarzane w sposób, który nie narazi sygnalisty na ujawnienie jego tożsamości.
• Bezpieczeństwo – sygnaliści muszą być chronieni przed działaniami odwetowymi, takimi jak zwolnienie z pracy, degradacja czy inne formy dyskryminacji.
• Odpowiedzialność organizacji – każda organizacja powinna wyznaczyć osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń, ich weryfikację i podejmowanie działań następczych. Ważne jest, aby te osoby były odpowiednio przeszkolone i działały w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami prawa.

Dlaczego ochrona sygnalistów jest ważna?

Ochrona sygnalistów nie tylko wzmacnia transparentność w organizacjach, ale także przyczynia się do budowania lepszych i bardziej etycznych miejsc pracy. Pracownicy mają poczucie, że mogą bezpiecznie zgłaszać nieprawidłowości, co w dłuższej perspektywie sprzyja eliminacji szkodliwych praktyk. Firmy, które wdrażają skuteczne mechanizmy ochrony sygnalistów, budują zaufanie zarówno wśród pracowników, jak i klientów.

Co dalej?

Dla wielu firm wprowadzenie nowych przepisów będzie wymagało dostosowania wewnętrznych procedur i przeszkolenia pracowników. Niezależnie od wielkości organizacji, ochrona sygnalistów to nie tylko wymóg prawny, ale także element budowania uczciwego i przejrzystego środowiska pracy.